Türkçü Mareşal Fevzi Çakmak Paşa'nın Başbuğ ******'e Bağlılığı

Türkçü Mareşal Fevzi Çakmak, Başbuğ ******'ün izinden giden
Türkçü
düşünceyi Orduda hakim kılan Türk direnişçisidir. Onun
zamanında bütün
askeri okullara alınan öğrencilerin Türk ırkından
olması,
nizamnamelerle şart koşulmuştu. Ders yıllarının başında,
askeri
okulların öğrenci almak için gazetelere verdiği ilânlarda bu
ırk şartı
herkes tarafından okunurdu. Irka o kadar ehemmiyet
verilirdi ki
Türkiye’nin bazı malûm bölgeleri halkından olan çocuklar
askerî okula
alınmazdı.

Balkan, Birinci Cihan, ve İstiklâl
savaşlarının verdiği acı dersleri
unutamayan Türkçü Mareşal Fevzi
Çakmak bu sert, fakat çok yerinde
kararı ile vatanın emniyetini
saklamak, güç durumlarda başımıza gelmiş
olan ihanetlerin de
tekrarlanmasını önlemek istiyordu. Onun bu isabetli
kararı askerî
okullar dışında da yavaş yavaş tatbik olunmağa
başlamıştı.
Zonguldak’taki orta dereceli Maden Mektebi ile Hemşire
Okulu da Türk
ırkından öğrenci seçmeğe başlamışlardı.

Türkçü Mareşal Fevzi
Çakmak paşamızın ortaya koyduğu şartlar:

Hava Gedikli Erbaş
Okulu: Okula kabul şartlarının birincisi: "Anası ve babası Türk soyundan
olmak"

Deniz Gedikli Erbaş Okulu: Okula kabul şartlarının
birincisi: "Aslen ve neslen Türk olmak"

Askeri Orta Okul: Okula
kabul şartlarının birincisi: "Anası babası Türk soyundan olmak"

Askeri
Liseler: Okula kabul şartlarının birincisi: Türk soyundan gelmek"

Harp
Okulları: Okula kabul şartlarının birincisi: "Türk ırkından olmak"

Türkçü
Mareşal Fevzi Çakmak, (doğum 1876 İstanbul - ölüm 12 Nisan 1950
İstanbul)
Mareşal ünvanı almış Türk komutanı. Cumhuriyet döneminin ilk,
Türk
Silahlı Kuvvetleri'nin 2. Genelkurmay Başkanı'dır.

Ailesi ve
Öğrenim Hayatı

Babası Çakmakoğullarından, Tophane kâtiplerinden
Ali Sırrı Efendi ;
annesi ise Varnalı Hacı Bekir Efendi'nin kızı olan
Hesna Hanım dır.
Türkçü Mareşal Fevzi Çakmak'ın babası Ali Sırrı
Efendi, albay
rütbesiyle Medine'de bulunduğu dönemde ölmüş ve
Medine'ye gömülmüştür.
Ali Sırrı Efendi ile Hesna Hanımın biri kız ve
üçü erkek olmak üzere
dört çocukları olmuştur. Osmanlı Ordularında
topçu albayı olan Ali
Sırrı Efendi, çocuklarını asker yapmayı
istemekteydi. Nitekim erkek
kardeşleri de Türkçü Mareşal Fevzi Çakmak
gibi asker olmuş fakat
kardeşlerinden Muhtar bey 1912 Balkan
Savaşı'nda, Nazif Bey Çanakkale
Savaşında ve en küçük kardeşi olan
Sami Bey ise askeri ortaokula devam
ettiği sırada genç yaşta vefat
etmişlerdir.

Öğrenim hayatına beş yaşındayken İstanbul'da Sadık
Hoca Mahalle
Mektebi'ne yazılarak başlamışdı. İki yıllık öğreniminin
ardından
Sarıyer'deki Hayriye Mektebine devam etti. On yaşına
geldiğinde,
Rüştiye Mektebi 'ne yazılarak orta öğrenimine başladı. Bu
okuldaki bir
yıllık öğrenim ardından Soğuk Çeşme Askeri Rüşdiyesi'ne
yazıldı.
1890'da Kuleli Askeri İdadisi'ne yazıldı. 1896'de
Harbiye'yi, 1898'de
kurmay yüzbaşı rütbesiyle Erkan-ı Harbiye
Mektebi'ni bitirdi.

Birinci Dünya Savaşı öncesi faaliyetleri

Bir
süre Erkan-ı Harbiye (Genelkurmay) 4. Şube'de görev yaptıktan sonra
1899'da
Metroviçe Tümeni'nin kurmay heyetinde görevlendirildi.
Balkanlar'daki
Sırp ve Arnavut çetelere karşı verilen mücadeleye
katıldı. Kısa
aralıklarla terfi ederek 1907'de miralaylığa (albay)
yükseldi. 1908
yılında İkinci Meşrutiyet ilan edildiğinde 35. Fırka
Komutanı ve
Taşlıca Mutasarrıfıydı. 1910'da Arnavutluk'ta çıkan
ayaklanmayı
bastırmakla görevlendirilen Kosova Kolordusu'nun kurmay
başkanlığı'na
atandı. 1911'de Trablusgarp Savaşı başlayınca Rumeli'nin
savunmasıyla
görevli Garp (Vardar) ordusunun kurmay başkanlığına
getirildi.
Balkan Savaşı (1912-1913) sırasında 21. Tümen Komutan
Vekilliği,
Vardar Ordusu Harekat Şubesi Başkanlığı yaptı. 1913'te 5.
Kolordu
Komutanlığı'na atandı. Mart 1915'de rütbesi mirlivalığa
(tuğgeneral)
yükseltildi. Birinci Dünya Savaşı'nda Çanakkale, Kafkas,
Suriye ve
Filistin cephelerinde savaştı. 1918'de ferikliğe (korgeneral)
yükseldi.

Çanakkale Cephesi'nde Türkçü Mareşal Fevzi Çakmak

Türkçü
Mareşal Fevzi Çakmak Paşa'nın, Balkan Savaşları çıktığı dönemde
21.
Yakova Nizamiye Fırkası K. Vekilliği 'nde; 6 Ağustos 1912'de Kosova
Kuvay-ı
Umumiye Kurmay Başkanlığ ı'nda; 29 Ekim 1912'de de Balkan Harbi
Seferberliği'nin
başlangıcında Vardar Ordusu K. I. Şube Müdürlüğü 'nde
görevlendirildiğini
daha öncede belirtmiştik. Sırp Cephesi'nde Vardar
Ordusu Harekât
Şube Müdürü olarak bulunan Türkçü Mareşal Fevzi Çakmak
Paşa'nın
başarılı askerî faaliyetlerine rağmen, Garp Vilayetleri'nde 10
Mayıs
1913'den itibaren Türk Hakimiyeti sona ermiştir. Türkçü Mareşal
Fevzi
Çakmak Paşa, Güney Gurubu Komutanlığı'na bağlı V. Ordu Komutanı
olarak
13 Temmuz'da katıldığı II. Kereviz Dere Muharebesi 'nde İngiliz
ve
Fransızlara karşı savaştı. Türkçü Mareşal Fevzi Çakmak Paşa'nın
Komutasındaki
V. Kolordu Komutanlığına bağlı IV. - VII. Tüm.
Komutanlıkları
cephede ve VI. Tüm. Komutanlığı ise geride
bekletilmekteydi. Bu
muharebeler esnasında V. Kor. Komutanlığına bağlı,
VII. Tüm.
Cephesi'ne yapılan İngiliz taarruzları başarısızlıkla
sonuçlanmıştır.
Fransızlar ise IV. Tüm. Cephesi'ne taarruz etmiş fakat
beklemedeki
VI. Türk Tüm.'nin bölgede kullanılması üzerine düşman fazla
ilerleme
gösterememiştir. 13 Temmuz'da cepheye gelen Türkçü Mareşal
Fevzi
Çakmak Paşa'nın komutasındaki XIII. ve XIV. Tümenler muharebeye
katılmamış
fakat 21 Temmuz'dan itibaren cepheye gelerek, I. Tüm. hariç
yıpranmış
ve yorulmuş eski tümenleri değiştirmişlerdir. Ayrıca II. Ordu
Tümenleri'nin
bölgeye (Kereviz Dere-Zığın Dere) gelmeleri üzerine VI.
ve VII.
Tümenler, Saros Gurubuna gönderilmiştir.

Türkçü Mareşal Fevzi
Çakmak Paşa, V. Kolordu Komutanı olarak 6 Ağustos
ve 13 Ağustos 1915
tarihindeki muharebelere katılmıştır. Düşman Kirte
istikametinde
yapacağı taarruzlar doğrultusunda Alçıtepe'yi almayı
planlıyordu.
Fakat Türk direnişi karşısında amacına ulaşamayan düşman
çok fazla
ilerleyememiştir. 6 Ağustos'ta düşmanın taarruz ettiği
Arıburnu -
Conkbayırı bölgesine gönderilen VIII. ve IV. Tüm. ile
yetinmeyen
Vehip Paşa, 9 Ağustos'ta Türkçü Mareşal Fevzi Çakmak
Paşa'nın komuta
ettiği V. Kor. Komutanlığına bağlı V. ve XIV.
Kolorduların son
ihtiyatları olan 41. ve 28. Alayları da bu bölgeye
gönderdi. Bölgeye
gönderilen bu iki alay Conkbayırı'nın düşman eline
geçmemesine ve
Başbuğ ******'ün 10 Ağustos tarihinde Conkbayırı
taarruzuna yardımcı
oldu. Eylül 1915 - 9 Ocak 1916 Mevzi Muharebeleri
'nde rahatsızlığı
nedeniyle Anafartalar Kurmaylığı'ndan Başbuğ
******'ün 10 Aralık
1915'te ayrılması üzerine bu göreve Türkçü Mareşal
Fevzi Çakmak
Paşa'ya getirilmiştir. Bu muharebelerde V. Kolordu
Komutanı olarak
görev alan Türkçü Mareşal Fevzi Çakmak Paşa'nın
komutasındaki XIII.
Tüm. 21 Ekim 1915'te Keşan'a hareket etti. XIV.
Tümen ise 12 Ocak
1916'da bölgeden ayrıldı.

Anafartalar Grup Komutanı olarak Eylül
- 20 Aralık 1915 Mevzi
Muharebeleri Kuzey Grubu'nda bulunan Türkçü
Mareşal Fevzi Çakmak Paşa,
Başbuğ ******'ün rahatsızlığı nedeniyle
cepheden 16 Aralık 1915'de
ayrılması üzerine bu göreve getirildi.
Anafartalar Grup Komutanlığına
bağlı II. Kor. Kh. ve IV. Tüm. 16 Ekim
1915'te cepheden ayrılarak
Keşan'a gönderildi. II. Kor. Kh.'nın
bölgeden ayrılması üzerine yerine
XVI. Kor. Kh. teşkil edildi.
Düşmanın 18 Aralık'ta başlatıp; 20 Aralık
gecesi tamamladığı
tahliyeden sonra bu bölgedeki birlikler Trakya'ya
sevk edildi. Yeni
getirilen birliklerden Çanakkale Grup Komutanlığı
teşkil edildi.
Türkçü Mareşal Fevzi Çakmak Paşa'nın komutasındaki
Anafartalar Grup
Komutanlığına bağlı Tümenlerin bölgeden ayrılış
tarihleri:

XIX.
Tüm. 19 Ocak 1916
XV. Tüm. 17 Ocak 1916
XII. Tüm. 16 Ocak 1916
VII.
Tüm. 15 Ocak 1916
XI. Tüm. 9 Ocak 1916
IX. Tüm. 14 Ocak 1916
VIII.
Tüm. 13 Ocak 1916

1915 sonrası askeri ve siyasi faaliyetleri

Mondros
Mütakeresi imzalandığında sağlık nedenleri ile İstanbul'da
bulunuyordu.
24 Aralık 1918'den 14 Mayıs 1919'a kadar Erkanıharbiye
reisliği yani
bugünkü karşılığı Genelkurmay Başkanlığı görevinde
bulundu. 1. Ordu
Müfettişliği, Askeri Şura üyeliği, Ali Rıza Paşa ve
Salih Hulusi Paşa
hükümetlerinde harbiye nazırlığı (Şubat - Nisan 1920)
yaptı. Harbiye
nazırlığı sırasında Anadolu'daki ulusal harekete silah
ve cephane
gönderilmesini kolaylaştırıcı bir tutum izledi.

İstanbul'un
İtilaf Devletleri tarafından resmen işgalinin (16 Mart
1920) ardından
Anadolu'ya geçmeye karar veren Türkçü Mareşal Fevzi
Çakmak Paşa,
Nisan 1920'de Ankara'ya ulaştı. İstasyonda Başbuğ ******
tarafından
törenle karşılandı. Birinci dönem TBMM'ye Kozan milletvekili
olarak
katıldı. 3 Mayıs 1920'de milli müdafaa vekilliğine getirildi. 24
Ocak
1921'de milli müdafaa vekilliği üzerinde kalmak üzere icra
vekilleri
heyeti reisliğini (başbakanlık) de üstlendi. 26 Mayıs 1920'de
İstanbul
Hükümeti tarafından ulusal hareketin önderlerinden biri olarak
rütbesinin
kaldırılmasına, nişanlarının geri alınmasına ve idamına
karar
verildi.

İkinci İnönü Zaferi'nin ardından 3 Nisan 1921'de
rütbesi TBMM kararıyla
birinci ferikliğe (orgeneral) yükseltildi.
Sakarya Savaşı'ndan bir süre
önce, aynı zamanda Garp Cephesi
Komutanlığı görevini de yürüttüğü için
Ankara'da sürekli bulunamayan
İsmet Paşa'nın (İnönü) yerine Genelkurmay
Başkanlığı görevine
getirildi. (3 Ağustos 1921)

14 Ocak 1922'de milli müdafaa
vekilliği, 9 Temmuz 1922'de icra
vekilleri heyeti reisliği
görevlerinden ayrıldı ve Genelkurmay Başkanı
olarak Büyük Taaruz'un
hazırlıklarıyla ilgilendi. Zaferle sonuçlanan
Başkomutanlık Meydan
Savaşı'nın (30 Ağustos 1922) ardından 31
Ağustos'ta rütbesi Başbuğ
****** tarafından meclis adına müşirliğe
(mareşal) yükseltildi.
Cumhuriyetin ilanından sonra Türkiye
Cumhuriyeti'nin ilk Genelkurmay
Başkanı oldu

Cumhuriyet Dönemi

Erkân-ı Harbiye-i Umumiye
Vekilliği'nin kaldırılmasıyla; Erkân-ı
Harbiye-i Umumiye Reisliği
'ne atanan Türkçü Mareşal Fevzi Çakmak Paşa,
30 Ekim 1924'e kadar
askerlik görevinde bulundu. 31 Ekim 1920'de
askerlik görevini,
siyasete tercih ederek İstanbul Milletvekilliği'nden
istifa etti.
Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Reisliği görevini 23 yıl
yaptıktan sonra 12
Ocak 1944'de Askerî ve Mülkî Tekaüt Yasası'na göre
Tahdit-i Sin yani
yaş haddinden dolayı emekliye ayrıldı. VIII. Dönemde
TBMM'de
Demokrat Parti listesinden bağımsız aday olarak İstanbul
Milletvekili
seçildi. 5 Ağustos 1946'da Meclise katılan Türkçü Mareşal
Fevzi
Çakmak Paşa, partisinden ayrılarak; 19 Temmuz 1948'de Millet
Partisi'nin
kurucu üyeleri arasında yer aldı.

» Türkçü Müsünüz ?