Kültürel, Sanatsal ve Sosyal Yaşamı, El Sanatları, Gelenek, Görenek ve Adetler

Kuzey Kıbrıs’ın toplum hayatı gelenek, görenek, adetleri ve sosyal
yaşantıları doğal güzellikleri gibi çok renklidir. Düğün, sünnet,
bayram, gibi sosyal törenleri, aile ilişkileri ve ailelerin bir araya
gelip çeşitli etkinliklerde bulunması çok önemlidir. Toplumsal dayanışma
duygusu çok yüksektir. Kıbrıs Türk Toplumunun karakteristik
özelliklerinin başında “Konuk Ağırlama” gelir ki bu, tüm dünyada bilinen
geleneksel Türk Konukseverliğinin ta kendisidir. Misafirlerin en
kıdemlisi ve yaşlısı en saygın kişi olup tüm toplumun değer verdiği bir
şekilde ağırlanır. Kahve ikram kültürü çok gelişmiştir. Tanımadığınız
bir ortama girdiğinizde bile mutlaka bir kahve ikram edilir. Ikram ve
konukseverlik Kuzey Kıbrısta günlük hayatın en belirgin özelliğidir.
Mevsiminde, limon, mandalina gibi turunçgillerden özenle hazırlanan
buz gibi şerbetler, yazın sıcak günlerinde evlerin balkonunda,
verandasında veya bahçesinde misafirlere ikram edilir. Macunlar da
misafirlere yapılan ikramın başında gelir. Dikkat gerektiren bir şekilde
hazırlanmış birbirinden güzel ve lezzetteki macunların ikramı,
sunumu özel bir seremoniyi gerektirir. Ceviz macunu, tercih edilen en
kıymetli ikramdır. Küçük bir kapta, küçük çatallarla ve bir bardak suyla
ikram edilir.
Ceviz, karpuz, bergamut, incir, kabak, ayva macunları, portakal
reçeli, hurma macunu, üzüm reçeli, alıç reçeli, turunç macunu, çilek
reçeli, erik reçeli, armut kompostosu, şeftali kompostosu, harup
pekmezi, elma kompostosu, her evde bulunan ve misafirlere severek ikram
edilen leziz tatlı çeşitleridir.

Tarihin çok eski yıllarına uzanan değişik kültürlerin etkisiyle
Kıbrıs yemekleri bu kültürlerin mozayiğini yansıtır. Kıbrıs’lılar
kendilerine özgü, lezzetli yemekler yaratmayı başarmışlardır. Yemeğin
pişirilmesi ve sunumu Kıbrıs İnsanı için çok önemlidir. Bu bir kültürdür
ve kendine has karakterini yansıtır. Mesela “ Mulihiya” gerek
hazırlanışı gerek sunumu ile Kıbrıslıların bir milli yemeği olmuştur.
Mulihiya bitkileri özenle seçilir, taze veya kurusundan parça etli, veya
parça tavuklu mulihiya yemeği yapılır. Kıbrıs halkının damak zevkine
hitap eder. Kuzey Kıbrıs’a tanıyanlar, bu damak zevkini ve yemeklerin
tadını da iyi bilirler. Patatesin ise bu kadar lezzetli olduğunu ancak
burada anlarsınız. Ayrıca fırın kebabı, ikram edilen yemeklerin başında
gelir. Hemen hemen her evin bahçesinin bir köşesinde bir fırın vardır.
Büyüklüğüne göre bu fırında köy ekmeği, fırın kebabı, çeşitli hamur
işleri pişirilir. Ayrıca fırın kebabı ikram eden her lokantanın mutlaka
bir fırını vardır. Çeşitli zamanlarda aileler kilometrelerce uzaklıktaki
bir lokantaya bu fırın kebabının lezzetini tatmak için giderler.
Şeftali kebabı, şiş kebabı, küp kebabı, köfte, fırın kebabı, et ve
tavuk döner, mulihiya, bamya, tavuk makarna, herse, yalancı dolma, et
dolması, kabak çiçeği dolması, ıspanak, patlıcan ve patates musakkası,
kuru fasulye, pırasa, taze fasulye, kolokas, izgara ve kebablar, hamur
işleri, balık çeşitleri, çorbalar ve özellikle onlarca çeşidi olan
“mezeleri” Kıbrıs mutfağının zengin menüsünü oluşturur. “Şeftali
kebabı”halkın şeftaliyle şekil olarak değil ama yumuşaklık ve lezzet
güzelliği nedeniyle benzerlik kurmuş olduğu çok güzel lezzetli “özel bir
kebabtır.” Humus, cacık, tahin, beyin salatası, turşu çeşitleri,
patates salatası, samarella, yoğurt salatası, pastırma , bakla, dil,
salatası, kızarmış hellim, çakızdez ve siyah zeytin, ahtabot, kalamar,
gabbar ve kereviz turşusu, kereviz, cehennem topuzu, enginar, çiçek
lahanası, kişniş (koliandro) gibi birbirinden lezzetli bütün bu mezeleri
ve kebabları, kıbrıs’ın güzel yerli şarabı, meyve suları, brandisi,
zivaniyası ve rakısıyla pek güzel gider.
Tatlılar, özellikle ekmek kadayıfı, samsı, lokma, fırın katmeri,
şammali, tel kadayıfı, şamişi, sucuk, bişi, paluze, golifa, simit
helvası, erişteli sütlaç, sütlü börek, kekler ve ev baklavaları, yemek
dışında ikram edildikleri gibi yemek sonrasında da yenilebillir. Pirohu
nor böreği, mantar böreği, tatar böreği, çörek, kıymalı börek, kabak
böreği, ıspanaklı börek, zeytinli hellimli bidda, tahinli pilavuna,
hamur işlerinin en güzel ve lezzetli isimleridir. Kıbrıs’ın yerli
yemeklerini yapan pek çok restoran vardır. Bunların dışında İtalyan,
Fransız, Çin ve Hint yemeklerini yapan dünya standartlarında İSO 22000
belgeli çok iyi restoranları da bulunmaktadır.
El Sanatları
Kıbrıs’ın evlerinde büyükanneler, çocuklarına ve torunlarına çeşitli el
mahareti isteyen işler öğretirler. Lefkara bu işlerin başında gelir.
Lefkara Köyünde yapılıp yayıldığı için bu ismi almıştır. Geçmiş yıllarda
halkın kendi kullanımı için yaptıkları bu elişleri, bütün turizm
merkezlerinde olduğu gibi Kıbrıs’ta da artık turistik bir obje olarak
üretilip pazarlanmaktadır. Kıbrıs’ta en güzel örnekleri görülen ve
çeşitli desenler şeklinde kesilerek işlenmesinden meydana gelen İpek
Kozası İşi, kıymetli bir elsanatları ürünüdür. Genelde cam çerçeve
içinde sunulur. Bir duvar süsü olarak kullanılır. Desenleri, çiçek,
yaprak ve çeşitli motifler içerir.
Bazı otların, sazların ve bitkilerin sapının, yapraklarının,
dallarının ince şeritler haline getirilip işlenmesiyle sele, sepet,
sesta gibi özgün ürünler üretilmektedir. Bu ürünler evlerde
kullanılır, ayrıca el sanatlarının bir ürünü olarak turistlere
satılarak, üreticilerine bir gelir sağlar.
Kuzey Kıbrıs’ın el sanatlarının en güzel örneklerini ağaç
oymacılığının şaheserlerini içeren sandıkları oluşturur. Bu sandıklar
çeşitli boylarda, genelde Servi Ağacından üretilmektedir. Üzerlerine
usta eller bir dantel inceliği ile çeşitli motifler, çiçekler, kuşlar,
yapraklar, geometrik desenler işler.
Halk Dansları
Kıbrıs Türk Halkı, halk danslarına da çok önem verir. Düğün
törenlerinde ve çeşitli etkinliklerde oynanan bu oyunlar kız erkek
oyuncuların birlikte oynadıkları hareketli oyunlardır.Göz alıcı
renklerde, yörenin folklorik özelliklerine göre hazırlanan dans
kıyafetleri, Kıbrısa özgü renk, desen ve el işi unsurlarla bezenerek
görsel bir şölene dönüşür. Uluslararası Folklor Festivallerine katılan
KKTC Halk Dansları Ekipleri pek çok ödül kazanmışlardır.
Tiyatro ve Sahne Sanatları
Karagöz ve Hacivat gibi gölge oyunu bu sanat dalının Osmanlı
İmparatorluğu zamanından kalma en önemli örneğidir. Kıbrıs Türkünün
ilk tiyatrosu olan İlk Sahne 1963’de kuruldu, daha sonra 1966’da
Devlet Tiyatrosu adını aldı. Kıbrıs Türk Devlet Tiyatrosu, ülke
içinde ve dışında çeşitli oyunlar sahneye koymuştur. Kıbrıs’ta yerli
ve yabancı tiyatro topluluklarının sergilediği oyunlar ilgiyle takip
edilmektedir. Tiyatro festivalinde ülke içinden ve dışından gelen bir
çok tiyatro topluluğu çeşitli temsillerle adanın kültürel hayatına
renklilik katar. Üniversitelerin çok uluslu öğrencilerinin sosyal
etkinlikleri sayesinde adanın sanatsal faaliyetlerinde de bir yoğunluk
yaşanır.
Huzurlu, sakin ve dinlendirici bir tatil ülkesi olan Kuzey Kıbrıs’ ta
gece hayatı özellikle sahillerde yoğunlaşan diskotek, bar ve gece
kulüplerinde son derece hareketli geçer. Çeşitli Türk, Hint, Çin,
Fransız ve İtalyan restoranlarının bulunduğu mekanlarda ise canlı müzik
eşliğinde nefis yemekler yenebilir. Yaz mevsiminde Girne Antik Limanını
çevreleyen restoran ve barlarda romantik bir atmosfer içinde keyifli
akşamlar yaşanır. Bunun yanında büyük otellerin gazinoları ise sabaha
kadar hizmet verirler. Yaz aylarında Girne Limanından kalkan gezi
tekneleri ise hem müzik, hem yemek ve hemde deniz imkanını turistlere
sunduğu için çok tercih edilir.
Halk Müziği ve Türk Sanat Müziği
Kıbrıs Türk Halk Müziği’nin kendine has gelişmiş yerel özelliklerinin
yanısıra, Anadolu Halk Müziğinden de etkilendiği görülmektedir. Bir çok
halk şarkısı bulunmaktadır. Devletçe kurulan Türk Halk Müziği Gurubu ve
özel müzik gurupları günümüzde aktif olarak Türk Halk Müziği
etkinliklerine katkı da bulunmaktadır. Klasik Türk Müziğine, devletin
önemli katkıları nedeniyle günümüzde pek çok Klasik Türk Sanat Müziği
uğraşanı bulunmaktadır. Çeşitli zamanlarda düzenlenen Türk Sanat Müziği
konserlerine halk tarafından büyük rağbet gösterilmektedir.
Güzel Sanatlar
Modern anlamda güzel sanatlarla uğraşı 20. yüzyılın ortalarında
başlamıştır. Çağdaşlaştırılan eğitim sistemi sayesinde sanatta hızlı bir
gelişme yaşanmıştır. KKTC’in sanatı ve sanatçıları uluslararası
sanat ortamında yerini almıştır. Pek çok sanatçı uluslararası alanda
faaliyetlerini başarıyla icra etmektedir. Kıbrıslı sanatçılar, resim,
heykel, seramik, müzik, fotograf, şiir, edebiyat, karikatür ve film
alanlarında üstün başarılar göstermektedirler. Devlet her yıl çeşitli
dallarda verdiği ödüllerle sanatçılarını teşvik etmektedir.

Klasik Müzik
Devlet Senfoni Orkestrası ve Korosu 1975’de kurulmuştur. Senfoni
orkestrasının geleneksel konserleri vardır. Yılın belirli aylarında
Kıbrıs’ta müzik festivalleri yapılır. Girne bu konuda oldukça ilerdedir.
Bellapais Manastırı bir Klasik Müzik Platformu olup pekçok uluslararası
sanatçıya ev sahipliği yapar. Popüler müzik, gençlerin rağbet ettiği
bir tarzdır.
Güzelyurt, Girne, Gazimağusa, İskele ve Lefkoşa’da yılın belirli
günlerinde festivaller düzenlenir. Bu festivallere yerli ve yabancı
sanatçılar katılarak renk verirler. Birbirinden güzel turistik
tesislerin kongre, konferans ve konser salonlarında bütün bir yıl
çeşitli sanat etkinliği yapılmaktadır.
Kıbrıs Türk İnsanı, kültürel ve sosyal mirasını dünyaya Medya
Kuruluşları ile taşımaktadır. Ada’da 19. yüzyılın ortalarında gazete
çıkarılmaya başlanmıştır. Yazılı basın yanında, 1964 yılında radyo, 1975
yılında Bayrak Radyo Televizyonu kurulmuştur. Günümüzde pek çok gazete,
dergi, özel radyo ve televizyon istasyonları vardır. Bazı televizyonlar
uydudan tüm dünyaya Kuzey Kıbrıs’ı tanıtmakta ve yansıtmaktadır.
Sosyal aktiviteler bakımından adanın yaşamı hareketli geçer. Sualtı
zenginliği yerli ve yabancı dalgıçların ilgi odağıdır. Akdeniz'in bu
temiz kıyıları, zengin sualtı bitki örtüsüne ve balık türüne
sahiptir. Su dalışlarını organize eden kuruluşlar, her zevke ve her
derinliğe göre, tüplü veya tüpsüz dalma olanakları sunarlar. Zengin su
sporları imkanları mevcuttur. Bütün kıyılarda kamp yapılacak müsait
alanlar ve kamping yerleri vardır.
Gençlerin en önemli sportif faaliyetlerinden birisi Karting’dir.
Otomobil yarışları, at yarışları, köpek yarışları da yılın belirli
günlerinde yapılmaktadır. Lefke ve Esentepe’de bulunan golf sahaları,
Bowling salonları, açık veya kapalı spor salonları ve yüzme havuzları,
minyatür sahalar spor yapmak isteyenlere hizmet veriri. Avcılık önemli
bir uğraştır Kuzey kıbrıs insanı için. Av mevsimlerinde Adada ki bütün
avlaklarda avcılar, yardımcıları köpekleriyle birlikte, keklik, tavşan,
cikla, karga gibi av hayvanlarını avlarlar. Av hayvanları üretme
merkezlerinde ise doğaya bırakılmak üzere av hayvanları yetiştirilir.
Adada yaşayan keklikler, karayollarında dolaşarak karşınıza çıkıp siz
şaşırtabilirler.